KL AUSCHWITZ
KL AUSCHWITZ
KL Auschwitz (Konzentrationslager Auschwitz) – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady, utworzony dla polskich więźniów politycznych na terenie Generalnego Gubernatorstwa (Generalgouvernement), stał się symbolem Holokaustu i martyrologii wielu narodów Europy. Lokalizacja obozu na przedmieściach Oświęcimia, u zbiegu Wisły i Soły miała zapewnić niedostępność miejsca eksterminacji.
14 czerwca 1940 roku w pierwszym transporcie więźniów politycznych, deportowano do obozu 728 obywateli polskich z więzienia w Tarnowie. Otrzymali numery więźniarskie od 31. Numery od 1 do 30 nadano niemieckim kryminalistom z KL Sachsenhausen, którzy przybyli do Auschwitz 20 maja, obejmując w obozie funkcję kapo i blokowych. Charakteryzował ich brutalny i bezwzględny stosunek do podległych im więźniów.
Pierwszym komendantem obozu został SS-Obersturmbannführer Rudolf Höss, który pełnił tę funkcję od maja 1940 roku do listopada 1943 roku. Kolejnymi komendantami byli: SS-Oberturmbannführer Arthur Liebehenschel (listopad 1943 - maj 1944) oraz SS-Sturmbannführer Richard Baer (maj 1944 – styczeń 1945). Kierownikiem obozu mianowano SS-Haupsturmführera Karla Fritzscha.
Józef Piasecki (od 15 grudnia 1940 roku więzień KL Auschwitz - numer więźniarski 7108) odnotował w pamiętniku:
(…)„Okres Fritzscha (...) znamionował najstraszliwszy terror. Była to tak zwana „Epoka polska”, ponieważ poza Polakami i nielicznymi [polskimi] Żydami, więźniów innych narodowości jeszcze nie było”.
Od lipca 1941 roku do obozu przybywają pierwsze transporty jeńców sowieckich.
Od 1942 roku w ramach akcji „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” KL Auschwitz staje się największym ośrodkiem zagłady europejskich Żydów. W marcu 1942 roku na terenie wsi Brzezinka powstaje filia obozu macierzystego, Auschwitz II – Birkenau, pierwotnie przeznaczona dla sowieckich jeńców wojennych. Budowane są komory gazowe i krematoria, mające zapewnić sukcesywne spalanie tysięcy zwłok. Auschwitz II – Birkenau był ośrodkiem bezpośredniej eksterminacji Żydów i kompleksem zapewniającym nieograniczoną siłę roboczą na rzecz III Rzeszy. Obóz tworzyły trzy sektory: BI,BII i BIII, dzielące się na mniejsze odcinki. KL Auschwitz II – Birkenau obejmował okoliczne podobozy umiejscowione przy gospodarstwach rolno-hodowlanych.
W październiku 1942 roku, niemalże równolegle powstaje kolejny podobóz, Auschwitz III – Monowitz, który obejmował sobą podobozy związane z cywilnymi ośrodkami przemysłowymi i niemieckim przemysłem zbrojeniowym. Łącznie we współpracę z KL Auschwitz było zaangażowanych blisko dwa tysiące niemieckich przedsiębiorstw i firm.
Spośród 1,3 mln. deportowanych, w KL Auschwitz ginie ponad 1,1 mln. osób, w tym około 1 mln. Żydów (deportowanych 1,1 mln.), 75 tys. Polaków (deportowanych 150 tys.), 21 tys. Cyganów (Romów i Sinti, deportowanych 23 tys.), 14 tys. jeńców sowieckich (deportowanych 15 tys.)i około 12 tys. więźniów innych narodowości (deportowanych około 25 tys.). W obozie panuje głód i terror.
Machina eksterminacji rozbudowywana do 1945 roku, tworzy kilkadziesiąt podobozów, w których do niewolniczej pracy zmuszonych było tysiące więźniów. Jednym z takich miejsc był podobóz KL Auschwitz – Bismarckhütte, utworzony w 1944 roku na terenie dzisiejszego Chorzowa Batorego.
Późną jesienią 1944 r. przystąpiono do demontażu infrastruktury obozowej i urządzeń technicznych w krematoriach, które później w celu zatarcia śladów zbrodni wysadzono. Niszczono dokumentację obozową. W drugiej połowie stycznia 1945 r. Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidacje KL Auschwitz. W Marszach Śmierci uczestniczyło około 56 tys. więźniów. Podczas drogi, niezdolni do dalszego marszu byli zabijani. Szacuje się, że podczas akcji zginęło ponad 9000 więźniów.
KL Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 roku przez żołnierzy 60. Armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego. Wyzwolenia doczekało około 7000 więźniów, w tym 500 dzieci poniżej piętnastego roku życia…